HISTORIA
Unha rexión con moita historia
Os primeiros datos sobre a orixe do dobramento de O Bierzo remóntanse:
- Ao Paleolítico inferior: terrazas do Cúa en Cacabelos,
- Ao Neolítico: machadas pulimentadas dos Ancares, Paradasolana, Cabanas Raras, Corbón, Carucedo e Ponferrada
- Ao Calcolítico: Cova das Tres Ventás de Toral de los Vados e pinturas rupestres de Sésamo e Librán.
Durante a Idade de Bronce, O Bierzo mantivo unha estreita vinculación atlántica eproba diso son as armas e utensilios de bronce que se atoparon na comarca.
Na segunda Idade deFerro (550-19 a. C.), cristalízase en O Bierzo a cultura castrexa, estreitamente vinculada ao mundo ástur. O trazo máis característico desta cultura foron os seus castros ou poboados fortificados, como os de Chano(Val de Fornela), o Castrelín de San Juan de Paluelas (Medulas) ou Castro Ventosa (Cacabelos).
A dominación romana empeza cando terminan as Guerras Cántabras, no 19 a. C. que enfrontaron os romanos por unha banda e as tribos ástures e cántabras por outro. O Bierzo converteuse nesa época nun grandioso centro de explotación do ouro cuxos vestixios, tanto de xacementos coma de castros mineiros, se estenden por toda a comarca (Medulas, A Leitosa, Castropodame, os Cáscaros de Pradelaetc.). Coa romanización, xurdiron numerosos núcleos de poboación na chaira e mesmo algunhas cidades como Bergidum Flavium, nos arredores de Cacabelose Interamnium Flavium, preto de Bembibre.
No século V, coas invasións xermanas, os romanos son substituídos polos suevos que permanecerán ata a súa integración no reino visigodo na segunda metade do século VI.
No século VIII, a Península será invadida polos musulmáns, pero en O Bierzo a súa presenza terá un carácter precario e efémero, pois desde moi pronto se proxectan sobre este territorio as apetencias do novo reino asturiano. A repoboación de O Bierzo levarase a cabo integramente nos reinados de Afonso II e Ordoño I.
A partir do século XII, invértese o proceso de fortalecemento monárquico, coa feudalización do reino castelán-leonés. Dese modo, o territorio de O Bierzo, anteriormente gobernado por un conde ou un meiriño de nomeamento real, sufrirá unha fragmentación en unidades políticas máis pequenas, que son as tenencias (gobernadas por tenentes) eque abarcan o territorio dunha poboación e o seu alfoz. En primeiro lugar, esas tenencias dependen directamente do rei e posteriormente eses territorios pasan, de forma vitalicia e hereditaria, a mans dunha nobreza que logrará neles dereitos de inmunidade. Esta última fase do proceso de feudalizaciónprodúcese nos séculos XIV e XV. (Familias de nobres: os García Rodríguez de Valcarcee os Álvarez Osorio).
A partir de entón, os Reis Católicos toman cartas no asunto e, dunha maneira autoritaria, por compra ou pola forza, adquiren cidades e territorios que pasan ao dominio real como Ponferrada ou o val de Ancares. Aparece a figura do correxedor, que é un axente da monarquía que controla e dirixe a vida municipal e que, desde a capital do correxemento, Ponferrada, goberna o territorio a el suxeito.
Na Guerra de Independencia(1809), O Bierzo é saqueado por franceses e ingleses na batalla de Cacabelos. O labor reformador das Cortes de Cádiz inaugura unha época de cambios que culmina coa incorporación definitiva do Bierzo na provincia de León en 1833.
Durante a Idade de Bronce, O Bierzo mantivo unha estreita vinculación atlántica e,proba diso, son as armas e os utensilios de bronce que se atoparon na comarca.
No comezo deste século XXI, as alternativas á minería do carbón son a produción de lousa para tellados aproveitando os xacementos situados no sur da nosa comarca e o turismo rural ou de interior cuxas características son: a conservación, recuperación e mellora da arquitectura tradicional na súa propia contorna, a diversificación das economías rurais coas achegas turísticas, o respecto da cultura autóctona e a recuperación das súas raíces, así como a profesionalización e formación profesional nas zonas rurais. Con iso quérese conseguir que o turismo sexa unha solución de futuro para a nosa comarca.
O Estatuto de autonomía de Castela e León dispón que, polas correspondentes leis das súas Cortes, se poderán recoñecer comarcas, mediante a agrupación de municipios limítrofes, atendendo ao informe previo dos municipios afectados e ás súas características xeográficas, económicas, sociais e históricas, para a xestión en común dos seus servizos ou a colaboración no exercicio das súas competencias. A única comarca que se considerou que reúne eses requisitos e que foi recoñecida por lei é a comarca de O Bierzo. Esta norma, reformada pola Lei 17/2010, estableceu un consello comarcal como órgano de xestión e administración específica da comarca.
PUBLICACIÓNS
